Opis kościoła

Opierając się na przesłance, że od najwcześniejszych lat była to parafia fundacji biskupiej, datę jej erekcji należy umieścić w końcu XIII lub na początku XIV wieku. Wiadomo, że losy materialnego danego kościoła i plebana w dawnych wiekach za­leżały w dużym stopniu od tego, na czyich ziemiach on się znajdował, czy były to dobra królewskie, książęce, biskupie, kapitulne czy szlacheckie. Opiekunów tych nazywano ko­latorami, patronami lub fundatorami. W przypadku Królewa, które było parafią kolacji bi­skupiej, fundatorem i opiekunem przez wieki był każdorazowy biskup płocki. O tym, że parafia Królewo była patronatu biskupiego, stwierdzały wizyty z lat 1609, 1695 i następ­ne. Stan ten trwał do upadku Rzeczypospolitej w końcu XVIII w. Potem dobra te, przyję­te przez władze rządowe, nazywano narodowymi. Zmieniali się także ich kolatorzy. Jak podała wizyta w 1856 r. „dziedzicem na teraz wsi Królewo jest Wielmożny Marcin Magnus, właściciel dóbr Szumlińskich, który reprezentuje osobę kolatora”.

Brakuje odpowiednich informacji źródłowych, co było powodem, że parafia otrzyma­ła w 1639 r. nowy kościół. Być może stan starego był tak zły, że nie opłacało się go remon­tować. Biskup płocki Stanisław Łubieński swoim kosztem wybudował nowy kościół. Po­święcenie nowej świątyni miało miejsce 15 lipca 1639 r. Nowy kościół konsekrował w 1648 r. biskup Wojciech Tolibowski sufragan płocki.

Zewnętrzny i wewnętrzny wygląd kościoła.

Pierwsze przekazy pisemne o kościele w Królewie pochodzą z roku 1599. Przeprowa­dzona wówczas z polecenia biskupa płockiego W. Baranowskiego wizytacja generalna pa­rafii stwierdziła, że kościół parafialny pod wezwaniem Św. Zygmunta króla i męczennika był drewniany, znajdował się wówczas w dość dobrym stanie, posadzkę w prezbiterium miał z cegły, zaś w nawie drewnianą. Prawdopodobnie był to drugi z kolei kościół, na ja­ki zdobyła się parafia po zniszczeniu pierwszego.

Świątynia była wyposażona w trzy ołtarze. Ołtarz wielki, czyli główny był wówczas murowany, nie konsekrowany w nastawie z obrazem przedstawiającym scenę ukorono­wania Matki Bożej w otoczeniu świętych: Piotra, Pawła, Wojciecha, Stanisława, Zygmunta i Franciszka. Niedaleko od ołtarza głównego, po prawej stronie, w rogu prezbi­terium był drewniany ołtarz Św. Piotra Apostoła, zaś po przeciwnej stronie, to jest po le­wej – także drewniany ołtarz Najświętrzej Marii Panny przedstawiający Ją w tajemnicy Wniebowzięcia.

Niewiele więcej szczegółów o wystroju świątyni wnosi opis wizytacji z 1609 r. Powta­rza on, że kościół był drewniany, starożytny, konsekrowany, na łuku tęczowym była bel­ka z wyobrażeniem Ukrzyżowanego Chrystusa „imago crucifbd in medio ecciesiae”, w ko­ściele były trzy ołtarze, ale tylko ołtarz główny miał murowaną mensę, pozostałe ołtarze były drewniane.

Dość obszerny opis parafii zachował się w protokóle wizytacyjnym z 1695 r. Wiado­mo z niego, że nowo zbudowany kościół był orientowany; tzn. prezbiterium skierowane było na wschód, zachowany był w dawnym kształcie, liczył 26 kroków długości, szeroko­ści zaś w prezbiterium 8, a w nawie 12 kroków, wysoki był na 8 łokci, kształt miał forem­ny. Podłoga do połowy była wykonana z cegły, reszta z gliny w postaci klepiska, sufit był drewniany, ułożony na belkach wspartych na słupach — filarach; miał dziewięć okien w kształcie rombów, dwoje drzwi, od zachodu duże, od południa małe, dach pokryty, był gontem częściowo już spróchniałym, stąd widoczne zacieki, na środku była wieżyczka z sygnaturką zakończona krzyżem.

Wnętrze kościoła było wówczas wyposażone w trzy ołtarze. Ołtarz główny fundowa­ny przez ks. Jana Brodowskiego, jezuitę, regensa Seminarium w 1639 r. Ołtarz miał men­sę murowaną, zaś nastawa była drewniana, rzeźbiona ozdobiona pięknie rzeźbionymi po­staciami. W środkowej części ołtarza, u góry była umieszczona rzeźba wyobrażająca Mat­kę Boską z Dzieciątkiem, nieco niżej były rzeźby dwóch świętych: Zygmunta króla i Kazimierza królewicza, całe srebrem i złotem ozdobione.

Ołtarz boczny także drewniany znajdujący się od strony północnej poświęcony był św. Annie, w nastawie znajdował się stary obraz Patronki, mocno już zniszczony, prawdopo­dobnie przeniesiony ze starego kościoła. Ołtarz trzeci, również drewniany, od strony połu­dniowej podobnie położony, poświęcony był Św. Janowi Chrzcicielowi. W górnej części nastawy był umieszczony stary obraz św. Jana, prawdopodobnie także przeniesiony ze sta­rego kościoła, zbudowany w formie tryptyku, w środku którego była figura św. Jana, po bokach obrazy ze świętymi.

Śledząc kolejne losy wnętrza świątyni parafialnej w Królowie, spotykamy dalsze zmiany. Do takich należał m. in. nowy ołtarz św. Rocha, jaki został nowo wybudowany przez Adama Kucharskiego, jednego z miejscowych dziedziców. Pod tym ołtarzem tenże dziedzic wybudował nowy grobowiec w celu chowania zmarłych ze swojej rodziny. Wi­zytator w 1738 r. informował, że ołtarz główny poświęcony był Matce Bożej w tajemnicy Jej Niepokalanego Poczęcia „na ołtarzu wielkim na obrazie Najświętszej Panny są dwie koronki srebrne małe”, wisiały też różne wota, jak np. srebrne krzyżyki, srebrne nożyki dziecięce, sznurki pereł i inne. Bliżej zakrystii był ołtarz św. Jana Chrzciciela i już nieco zmieniony ołtarz św. Anny.

Dalsze zmiany zaszły w niespełna 30 lat później, kiedy to znów były tylko trzy ołta­rze; ołtarz główny z Matką Boską oraz świętymi: Zygmuntem i Kazimierzem, postacie ozdobione były koronami, srebrne korony znajdowały się na głowie Pana Jezusa i Matki Najświętszej oraz nad głową świętych Zygmunta i Kazimierza, ołtarz boczny św. Rocha i św. Rozalii oraz trzeci ołtarz od południa, nowy, jeszcze bez żadnego świętego obrazu. Ściany wewnątrz kościoła były przyozdobione nielicznymi obrazami. Zapis wizytacyjny z 1775 roku potwierdził taki sam stan wnętrza kościoła.

Dalszy remont, polegający na wzmocnieniu ścian kościoła ankrami oraz pokrycie no­wym gontem i obicie zewnątrz, zrobiono w 1792 r. Wspominał o tym dziekan podczas wi­zyty, odbytej w kilkanaście lat potem, w zapisie z 1812 r. „Kościół we wsi narodowej w Królowie stary lecz dosyć dobrze w roku 1792 zreperowany to jest ściany w ankry wzię­te i okożuchowane, wierzch kleńcem pobity”.

W latach następnych na zewnątrz nic specjalnie się nie zmieniło, stan budowli był zada­walający, natomiast zmieniło się wnętrze szczególnie zaś ołtarze, których nadal było trzy.

W ołtarzu głównym rzeźbionym pozostał św. Zygmunt, zaś w ołtarzu roboty stolar­skiej, poświęconemu św. Rochowi umieszczony został obraz św. Rozalii, w trzecim ołta­rzu, także roboty stolarskiej, poświęconym Matce Boskiej w górze umieszczony został ob­raz św. Barbary. Zmiany te odnotowała wizyta z 1817 roku w sposób następujący: „Ko­ściół parafialny we wsi narodowej Królewie pod tytułem św. Zygmunta erygowany dnia 15 lipca 1639 r., konsekrowany 1648 r. w niedzielę Quadragesimalną przez ks. Wojciecha Tolibowskiego, sufragana płockiego, należy do kolacji królewskiej… drewniany, stary lecz dosyć dobrze w 1792 r. zreperowany, to jest ściany w ankry wzięte tarcicami okożucńowa-ne i gontami pokryty, długości łokci 30, szerokości 15, posadzkę ma ceglaną dosyć dobrą… Ołtarzy trzy. Ołtarz wielki św. Zygmunta snycerskiej roboty, malowany; ołtarz św. Rocha stolarskiej roboty, malowany, nad nim jest obraz św. Rozalii; ołtarz Najświętszej Marii Panny stolarskiej roboty nad nim jest obraz św. Barbary”.

Niemalże dosłownie taki sam stan zanotowano podczas wizyty w 1819 r.

Wiadomo, że przy budowlach drewnianych potrzebna była ciągła czujność i częstsze odnawianie niektórych elementów. Takie postulaty zgłaszał w 1828 r. wizytujący kościół dziekan, bowiem zapisał: „kościół potrzebujący jest kleńcem pobicia i nowych ćwieków ku czemu anszlag zrobiony przez budowniczego w Edukacji zalega”.

Kolejny większy remont przeszła świątynia w Królowie w 1846 r.; wspominały o tym lustracje z lat 1850 i 1856 „kościół drewniany, gontami pokryty nowo i przynależycie wyrestaurowany… Kościół drewniany pod kleńcem w roku 1846 nowo wyreperowany”.

Kapitalny remont przeszła świątynia parafialna w 1882 r., przeprowadzony pod kie­rownictwem ówczesnego proboszcza ks. Edwarda Michniewskiego. Ze starego niemal wa­lącego się kościoła zrobiono piękny, prawie nowy budynek, tylko dach z nowych gontów został ułożony za czasów ks. J. Ryglewicza na początku tego wieku. Taką pochlebną opi­nię o stanie ówczesnego kościoła podał w 1887 r. w numerze 40 „Przegląd Katolicki”, pi­sząc: „Kościół jest drewniany, mały, lecz świeżo odrestaurowany i odmalowany, bardzo miłe robi wrażenie na zwiedzających to miejsce. Doskonały porządek w domu Bożym naj­lepiej świadczy o staranności miejscowego proboszcza i dbałości parafian królewskich”.

Wygląd świątyni po wyzwoleniu.

Przed wojną, w 1938 r. ks. J. Wisiński przystąpi! do wykonania niezbędnych prac re­montowych, tylko część ich została wykonana, resztę przerwała wojna 1939 r. W czasie okupacji kościół przez cały czas był czynny, to znaczy odprawiane były nabożeństwa w ta­kim wymiarze, na jaki zezwalały okupacyjne władze; żadnych większych remontów nie prowadzono. W 1948 r. ówczesny proboszcz ks. Józef Dziki wraz z parafianami przyczy­nił się do tego, że kościół i dzwonnicę pokryto nowym gontem, zrekonstruowano sygna­turkę na kościele oraz dokonano niezbędnych zabezpieczeń.

Protokół zdawczo – odbiorczy z 1956 r. zawiera dokładny opis. Kościół na podmurów­ce kamiennej, drewniany, z drzewa sosnowego, podłużny. Składa się z prezbiterium, jednej nawy, zakrystii, bocznego przedsionka, chóru i kruchty. We wszystkich tych czę­ściach kościół ma sufit z desek. W prezbiterium są dwa okna, a w nawie sześć. W zakry­stii i przedsionku bocznym po jednym oknie z zabezpieczającą kratą. W całym kościele jest pięć drzwi z drewna sosnowego. Dach kościoła w 1947 roku pokryty nowym gontem. Na dachu nie ma rynien. Od strony południowej jest wieża drewniana, remontowana z we­wnątrz i zewnątrz w 1938 roku. Zakończona jest dachem krytym blachą cynkową, na szczycie wieży znajduje się krzyż metalowy oraz odgromnik założony w 1956 roku. Na środku dachu znajduje się mała wieżyczka, w której mieści się sygnaturka drewniana, no­wa, kryta gontem, pobudowana w 1947 roku według wymogów i wskazówek Wojewódz­kiego Konserwatora. Na szczycie wieżyczki jest krzyż metalowy zwykłej roboty. Drewnia­na podłoga kościoła wymaga naprawy. Kościół malowany wewnątrz i zewnątrz w 1938 ro­ku. Ściany kościoła są na zewnątrz szalowane.

Obecna świątynia wielokrotnie restaurowana i modernizowana jest nadal budowlą drewnianą konstrukcji zrębowej, oszalowany, “wewnątrz i zewnątrz z lisicami. Nawa na planie prostokąta, prezbiterium węższe, krótkie, zamknięte trójbocznie, przy nim od pd. zakrystia, od pn. kruchta; od zach. czworoboczna, trzykondygnacjowa wieża, z kruchta w przyziemiu. Wnętrze przekryte stropem. Chór muzyczny drewniany na dwóch słupach. Dachy nad nawą i prezbiterium dwuspadowe, kryte blachą, pulpitowe gontowe nad przy­budówkami. W prezbiterium mieści neobarokowy ołtarz główny z drugiej połowy XIX wieku z rzeźbą Chrystusa Ukrzyżowanego. Obrazy: św. Zygmunta, zapewne z przełomy XVII – XVIII, św. Agnieszki z XVIII wieku, św. Stanisława biskupa z I połowy

XIX wieku. Rzeźby: Matka Boska z Dzieciątkiem o charakterze późnogotyckim z XVII wieku, Chrystus Zmartwychwstały z XVII wieku.45
Proboszcz parafii Królewo od 1956 r. ks. Józef Majewski przeprowadził elektryfikację kościoła, położył nową podłogę sosnową, wymalował wnętrze. W zakrystii obniżył podło­gę, przesunął balustradę oddzielającą prezbiterium od nawy w stronę chóru, przesunął am­bonę bliżej wielkiego ołtarza. Ołtarz wielki zbudowany z drzewa sosnowego, ozdobiony kolumnami złoconymi z nastawą. W głównym ołtarzu Pan Jezus na krzyżu, zasłona obrazu

Matki Bożej Niepokalanie Poczętej. Po prawej stronie ob­raz św. Zygmunta, zasłona obrazu Serca Pana Jezusa. Po lewej stronie obraz św. Rocha, zasłona obraz Matki Bożej Częstochowskiej.

Chrzcielnica ośmioboczna w formie krzyża, zwień­czona krzyżem gotyckim na kuli. Wewnątrz misa cynko­wa, z pokrywą drewnianą. Oleje przechowuje się w za­krystii. Kazalnica jest po prawej stronie przy prezbite­rium z drzewa sosnowego. Dwa konfesjonały z drzewa sosnowego, jeden stoi pod chórem, drugi z boku po lewej stronie bliżej ołtarza. Pojedynczych przystawnych sześć. Ławki z drzewa sosnowego, 12 dużych trzyosobowych i 4 małe dwuosobowe – niepłatne. Wokół kościoła pod­waliny służące do siedzenia. Balustrada oddziela prezbi­terium od nawy z drzewa sosnowego. Chór kościelny na podstawie drewnianej. Balustrada chóru z drzewa. Orga­ny czterogłosowe bez pedału z roku 1898, które zostały uszkodzone w czasie wojny 1920 r. Protokół tradycyjny, jaki sporządzony był w grudniu 1921 r. stwierdził, że or­gan był rozbity. Był to instrument sześciogłosowy o trak-turze mechanicznej.

Po remoncie udało się uruchomić in­strument, choć do dziś czynne są tylko 2 głosy, bowiem brak było piszczałek, bądź nie można było niektórych dostro­ić. Od 1936 r. funkcję organisty w Kró-lewie spełniał z wielkim oddaniem i poświęceniem pan Józef Marszałow-ski. Z parafią związał się na całe swoje długie i pracowite życie. Przeżył lata okupacji, a po wyzwoleniu w 1945 r. z wielką skrupulatnością i pieczołowi­tością zbierał i porządkował parafialne księgi metrykalne, które Niemcy zabra­li z kancelarii w Królewie i wywieźli do gminy we Wronie. Porzucone przez uciekających Niemców, stałyby się gromadą ma­kulatury szczególnie dla przechodzącego frontu; ocalił je dla społeczności parafialnej gorliwy pracownik kościelny, który w dużej mierze sam akta te prowadził. W uznaniu zasług za pracę i postawę religijno-moralną pan Marszałowski odznaczony został w 1988 r. przez Papieża Jana Pawła II orderem „Pro Ecciesia et Pontifice”.[17] Funkcje organisty w Królewie pan J. Marszałowski pełnił przez 65 lat.

Nowy proboszcz od 1969 r. Edmund Domański pokrył dach blachą cynkową, tylko nad prezbiterium i zakrystią pozostał gont. Oszalowanie kościoła wymaga uzupełnień i impregnacji. Taki zapis istnieje w protokóle wizytacji bp płockiego B. Sikorskiego. W zaleceniach powizytacyjnych napisano, aby dokończyć wymianę dachu na kościele, uzupełnić braki w oszalowaniu kościoła i poddać konserwacji.

Rozbudowa kościoła.

Od czerwca 1976 roku proboszczem w Królewie jest ksiądz Ignacy Sikorski. Dość szybko zdobył zaufanie wiernych i przystąpił do systematycznych prac związanych z re­montami i konserwacją cennego zabytku, jakim jest obecnie drewniana świątynia. Kościół decyzją z 15 marca 1969 roku wojewódzkiego konserwatora zabytków na podstawie ustawy o ochronie dóbr kultury i muzeach z dnia 15 lutego 1962 roku został uznany za obiekt zabytkowy. Dlatego wszelkie prace konserwacyjne przy zabytkach powinny być prowadzone za zgodą i pod nadzorem wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Inżynier Jerzy Bigoszewski z Warszawy wykonał plan prac remontowych. W kwietniu 1979 roku Wojewódzki Konserwator Zabytków w Ciechanowie wydał zgodę na remont kościoła. Od 1980 roku przystąpiono do gruntownej i fachowej rekonstrukcji świątyni.

W protokóle z wizytacji bp B. Sikorskiego z dnia 30 kwietnia 1981 roku istnieje zapis o wykonanych pracach remontowych przy kościele. Dokończono krycia kościoła blachą cynkową. Całkowicie wymieniono fundamenty na betonowo – kamienne, wymieniono podwaliny w kościele na dębowe, wykonano betonowe podłoże pod podłogę. Wymienio­no też 14 starych ławek na masywne dębowe. Został wstawiony do kościoła soborowy ołtarz, dar księdza Remigiusza Zimaka.

Podczas remontu wokół kościoła znajdowały się rusztowania. W tym czasie złodzieje ukradli tabernakulum z Najświętszym Sakramentem w nocy z 10 na 11 sierpnia 1981 ro­ku. Wszystkie nowe okna były oddane do oszklenia. Każdym otworem okiennym można było wejść do kościoła. Prawdopodobnie złodzieje weszli do kościoła otworem okien­nym od strony północnej na wprost zakrystii prowadzącym do małego pomieszczenia. Drzwi z tego pomieszczenia do wnętrza kościoła na czas remontu zostały zdjęte. Również krata żelazna która była w starym otworze okiennym została wyjęta na czas remontu. Ta­bernakulum było przytwierdzone śrubami do drewnianej obudowy ołtarza. Sprawców kra­dzieży nie znaleziono. Śledztwo w tej sprawie zostało umorzone decyzją prokuratury rejo­nowej w Płońsku dnia 13 października 1981 roku.

W protokóle wizytacji dziekańskiej z 16 listopada 1982 roku istnieje zapis o przebie­gu remontu kościoła. Został oszalowany na zewnątrz nowymi deskami, wymieniono wszystkie zewnętrzne gzymsy. Wszystkie otwory okienne wymienione na nowe, pokryto nowymi deskami wewnętrzne ściany kościoła. W 1983 roku ułożono podłogę z terrako-ty w całym kościele, założono okratowanie w oknach. W 1984 roku założono pięć nowych drzwi, zakupiono dwa nowe konfesjonały, restaurowano ołtarz główny, konserwo­wano dwa obrazy zabytkowe: św. Stanisława i św. Agnieszki. Zakupiono nowy dębowy kredens do zakrystii. Ułożono wokół kościoła chodnik procesyjny.

Poświęcenie odnowionego po kapitalnym remoncie kościoła odbyło się w niedzielę 16 czerwca 1985 roku o godzinie 13 przez bpa Romana Marcinkowskiego.

Podczas dalszych prac remontowych wykonano, kamienno – betonowy parkan przy kościele, założono nowa bramę i dwie furtki żelazne. Zakupiono deski dębowe w celu wy­konania nowych ławek. Odnowiono obrazy w ołtarzach bocznych, figurę Pana Jezusa „Do­brego Pasterza”. Ozłocono kolumny ołtarzowe – 10 sztuk. Zainstalowano nową tablicę energetyczną. W 2004 roku wykonano drogę dojazdową od szosy do kościoła i plebani.

Na cmentarzu przy kościele postawiono pomnik granitowy, obchodów Roku Jubileuszowego.

---------

Pobliska parafia:
październik 2024
P W Ś C P S N
« wrz    
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031  
Archiwa
Kategorie